Świadczenie pielęgnacyjne od 2024 roku - na "starych" i "nowych" zasadach
1 stycznia 2024 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym, która zmienia dotychczasowy system świadczeń dla osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów, wprowadzająca z dniem 1 stycznia 2024 r. zostało nowe świadczenie – świadczenie wspierające oraz dokonująca zmiany warunków przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego.
Świadczenie pielęgnacyjne od stycznia 2024 r.
Od stycznia 2024 r. obowiązują dwa rodzaje świadczenia pielęgnacyjnego:
- osoby, które nabyły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do 31.12.2023 r. mają możliwość wybrania, czy chcą pozostać na „starych zasadach”, czy ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne na „nowych zasadach”,
- osoby ubiegające się o świadczenie pielęgnacyjne od stycznia 2024 r. nie mają możliwości wyboru – obowiązują ich wyłącznie „nowe zasady” (nie dotyczy opiekunów, którzy kontynuują pobieranie świadczenia rozpoczęte przed 31.12.2023 r. w związku z wygaśnięciem orzeczenia).
Ustawodawca przewidział więcej uprawnień dla osób korzystających z „nowych zasad”, lecz w momencie ukończenia 18 roku życia przez osobę z niepełnosprawnością nad którą sprawowana jest opieka, traci się prawo do świadczenia i nie będzie ono już wypłacane. Pełnoletnia osoba z niepełnosprawnością może się ubiegać o świadczenie wspierające. Osoby którzy pozostają na „starych zasadach” dysponują możliwością pobierania świadczenia pielęgnacyjnego po ukończeniu 18 roku życia przez osobę z niepełnosprawnością pod warunkiem, że:
- nie korzysta ona ze świadczenia wspierającego,
- wniosek o świadczenie pielęgnacyjne zostanie złożony w terminie 3 miesięcy licząc od dnia wydania orzeczenia w przypadku zakończenia ważności orzeczenia i wydania nowego orzeczenia (ważne jest aby wniosek o nowe orzeczenie został również złożony w terminie 3 miesięcy od dnia, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia).
Świadczenie pielęgnacyjne na „starych zasadach”:
Osoby, które nabyły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do 31.12.2023 r.:
- w dalszym ciągu korzystają ze świadczenia pielęgnacyjnego na dotychczasowych zasadach,
- mogą pobierać świadczenie pielęgnacyjne, pomimo ukończenia przez osobę niepełnosprawną 18 roku życia,
natomiast nie mogą:
- podjąć zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
- kontynuować pobierania świadczenia, jeżeli pełnoletnia osoba z niepełnosprawnością ubiega się o świadczenie wspierające,
- korzystać z kilku świadczeń łącznie (pobierać świadczenie na więcej niż jedną osobę z niepełnosprawnością).
Świadczenie pielęgnacyjne obowiązujące od 1 stycznia 2024 r. na „nowych zasadach”
Świadczenie pielęgnacyjne na „nowych zasadach” przysługuje:
- matce albo ojcu,
- innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego, jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o:
- znacznym stopniu niepełnosprawności,
- niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (osoba z niepełnosprawnościami po ukończeniu pełnoletności ma uprawnienia do ubiegania się o świadczenie wspierające) tzw. pkt 7 i 8 na orzeczeniu „wymaga”.
Według nowych zasad osoba sprawująca opiekę może:
- pracować lub podejmować inną pracę zarobkową,
- mieć ustalone m.in. prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego,
- pobierać podwyższone o 100% świadczenie na drugie i każde kolejne dziecko, nad którym sprawuje opiekę legitymujące się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności (należy złożyć wniosek o podwyższoną kwotę świadczenia),
W celu uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego nie ma potrzeby ponownego ubiegania się o nowe orzeczenie, jeżeli jest ono obowiązujące.
Do świadczenia pielęgnacyjnego nie obowiązuje kryterium dochodowe.
Kwota świadczenia pielęgnacyjnego od 2024 r. wynosi 2988 zł miesięcznie – co roku jest waloryzowana.
| ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE NA: | |
| „STARYCH ZASADACH” | „NOWYCH ZASADACH” |
| brak limitu wieku osoby z niepełnosprawnością do, którego świadczenie pielęgnacyjne przysługuje | przysługuje na dziecko do 18 roku życia |
| nadal obowiązuje zakaz pracy opiekuna | możliwość podejmowania pracy przez opiekuna – bez limitu dochodu, kwota świadczenia pielęgnacyjnego nie jest pomniejszana |
| brak możliwości pobierania emerytury przez opiekuna | możliwość pobierania emerytury przez opiekuna |
| ubieganie się przez osobę z niepełnosprawnością o świadczenie wspierające z ZUS wstrzymuje pobieranie przez opiekuna świadczenia pielęgnacyjnego (UWAGA! Wnioskowanie o świadczenie wspierające w ZUS powinno być zgłoszone w OPS – brak zgłoszenia skutkować może świadczeniami nienależnie pobranymi) | po osiągnięciu przez dziecko 18 roku życia możliwość ubiegania się o świadczenie wspierające z ZUS (nie jest to świadczenie opiekuna, lecz osoby z niepełnosprawnością) |
| aby zachować prawo do świadczenia pielęgnacyjnego należy zadbać o jego ciągłość (tj. w przypadku orzeczeń terminowych należy zadbać o ich kontynuację) | nie ma potrzeby ubiegania się o nowe orzeczenie o niepełnosprawności, jeżeli aktualne jest obowiązujące, |
WAŻNE!
Osoba, która złoży od stycznia 2024 r. rezygnację z wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego na „starych zasadach” nie będzie mogła ponownie do nich powrócić.
Do 31.12.2023 r. osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne nie może podejmować zatrudnienia. Jeżeli w styczniu 2024r. podejmie decyzję, że chce pracować powinna zgłosić w GOPS rezygnację z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na „starych zasadach”. Po rezygnacji może podejmować pracę. Może złożyć wniosek o świadczenie pielęgnacyjne na „nowych zasadach”. Świadczenie nie będzie wypłacane dłużej, niż do 18 roku życia dziecka. Nigdy nie będzie już możliwości powrócenia do „starych zasad”.
Specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna na „starych zasadach”
Z dniem 1 stycznia 2024 r. zlikwidowany został specjalny zasiłek opiekuńczy. Osoby, które nabyły prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, zasiłku dla opiekuna do 31.12.2023 r.:
- w dalszym ciągu korzystają ze świadczenia na dotychczasowych zasadach,
- aby móc kontynuować pobieranie specjalnego zasiłku opiekuńczego wymaganym jest, aby po zakończeniu każdego okresu zasiłkowego złożyć nowy wniosek w Ośrodku w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy,
- aby móc kontynuować pobieranie specjalnego zasiłku opiekuńczego, jeżeli ważność orzeczenia zakończy się należy złożyć wniosek o wydanie nowego orzeczenia w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin jego ważności, a następnie złożyć nowy wniosek w Ośrodku o świadczenie w terminie 3 miesięcy licząc od wydania nowego orzeczenia
- mogą pobierać świadczenie pomimo ukończenia przez osobę niepełnosprawną 18 roku życia,
natomiast nie mogą:
- podjąć zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
- kontynuować pobierania świadczenia, jeżeli pełnoletnia osoba
z niepełnosprawnością ubiega się o świadczenie wspierające.
Opiekun osoby z niepełnosprawnością może w dalszym ciągu kontynuować pobieranie specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna pod warunkiem, że osoba z niepełnosprawnością nie korzysta ze świadczenia wspierającego.
WAŻNE!
Jeżeli osoba z niepełnosprawnością ubiegać się będzie o świadczenie wspierające z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – OPS:
- wstrzyma wypłatę świadczenia pielęgnacyjnego (należy zgłosić organowi, że został złożony wniosek w ZUS o świadczenie wspierające);
- uzna wypłacone świadczenie pielęgnacyjne za nienależnie pobrane (osoba składając wniosek w ZUS o świadczenie wspierające będzie mogła zdecydować od jakiego miesiąca chce mieć przyznane świadczenie wspierające – możliwość uniknięcia świadczeń nienależnie pobranych po stronie opiekuna i obowiązku ich zwrotu wraz z odsetkami);
- odmówi przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli świadczenie wspierające zostanie przyznane (nawet w niższej kwocie).